Er was een tijd waarin we… eikels aten.

Misschien heb je er nog nooit over gehoord, maar eikels, die knapperige noten van de eik die je in de herfst op de grond vindt, kunnen worden omgetoverd tot een uniek koffiesoort: eikelkoffie! 

Hoewel eikels tegenwoordig vooral met herfstwandelingen worden geassocieerd, waren ze ooit een belangrijk voedingsmiddel.  Wist je overigens dat alle soorten eetbaar zijn?

Tijdens mijn wildplukken workshops vraag ik vaak aan de deelnemers wat ze weten over eikels.

Het antwoord laat nooit lang op zich wachten en luidt dan in koor:

Varkensvoer!

En toch maakten eikels in vroegere tijden deel uit van de basisvoeding.

In bepaalde culturen worden ze ook vandaag nog gezien als een waardevolle voedingsbron. In Noord-Amerika, bijvoorbeeld, gebruikten de Apachen en Cherokee eikels als basisvoedsel.

In Spanje en Portugal zijn ze nog steeds in gebruik in verschillende traditionele gerechten.

Mexico het land met de meeste eikelsoorten.

Ik herinner me nog heel goed dat in mijn kindertijd bij ons thuis in de herfst altijd een klein fruitschaaltje met kastanjes en eikels in de keuken stond. Later ontdekte ik dat het om een heel specifieke en zoete soort eikel ging die voorkomt in Spanje en Portugal, genaamd Quercus Ilex Ballota.

Die zoetheid is tamelijk uitzonderlijk, want de meeste eikels kun je, vanwege  het hoge gehalte aan tannines of looistoffen, niet zomaar eten, zoals dat bijvoorbeeld wel met kastanjes kan.

Tannine is een stof die wordt gekenmerkt door een wrange smaak die een ruw gevoel op de tong achterlaat (denk bijvoorbeeld aan wijn). Daarom is het vrijwel onmogelijk grote hoeveelheden tannine te consumeren. Als je dat toch zou doen kan het zelfs giftig zijn.

Je moet er dus eerst mee aan de slag. 

Wees gewaarschuwd! Voor een wereld die altijd haast heeft is dit een behoorlijk tijdrovende taak. Maar als je bewust kiest voor een dieper niveau van verbinding met de natuur en haar gulle bronnen wordt het een aangename, ja zelfs meditatieve bezigheid..

Vooral het loggen (het minimaliseren van de bitterheid) om de looistoffen te verwijderen is een behoorlijke klus, essentieel om eikels eetbaar te maken.

Eikels loggen, hoe doe je dat?

Dit stap-voor-stap proces vergt geduld maar zorgt ervoor dat de bittere smaak verdwijnt en je de volle, nootachtige smaak overhoudt.

1- Verzamel de eikels en kies alleen eikels zonder gaatjes, omdat deze vers zijn en geen insectenschade hebben.

2- Doe de eikels in een kom water en verwijder degene die blijven drijven – deze zijn meestal bedorven.

3- Leg ze een paar dagen op een droogrek om het pellen makkelijker te maken.

4- Gebruik een notenkraker of scherp mes om de schil te verwijderen en hak de eikels in stukken.

5- Doe de stukken eikel in een glazen pot, vul met water en laat ze een nacht weken.

6- Ververs het water meerdere keren totdat het helder blijft en de bittere smaak is verdwenen.

Als de eikels hun bitterheid hebben verloren, zijn ze klaar om verwerkt te worden in verschillende gerechten – zoals dit recept voor eikelkoffie!

Wat een gedoe zeg! Is het wel de moeite?

Misschien klinkt het een beetje gek om eikels te eten, maar wanneer ze op de juiste manier worden verwerkt, hebben ze een aangename, nootachtige smaak en zitten ze boordevol voedingsstoffen. 

Zodra de tannines verwijderd zijn, blijken eikels heel voedzaam te zijn. Ze zijn een bron:

• langzame koolhydraten
• eiwitten
• gezonde vetten
• antioxidanten
• mineralen als kalium, magnesium, calcium, zink, koper, fosfor en ijzer
• diverse B-vitamines (B1, B3, B5 en B6) die bijdragen tot een gezonde stofwisseling en energiehuishouding

Het verzamelen en verwerken van eikels kan ook een rustgevende activiteit zijn:

• het haalt je uit het dagelijkse, snelle ritme
• het brengt je dichter bij de natuur 
• Je zet een stap in de richting van een meer zelfvoorzienend leven.

Zeker de moeite waard om te proberen!

Eikelkoffie: een recept voor het wilde hart

Eikelkoffie heeft een warme, licht rokerige smaak met een subtiele nootachtige ondertoon.

Dit recept is ideaal voor de koudere dagen en biedt een cafeïnevrije manier om van een kopje koffie te genieten.

Ingrediënten:

• Ontbitterde eikels (volg de stappen hierboven)
• Water

Bereidingswijze:

(1) Rooster de eikels in een pan op laag vuur

(2) Roer ze constant om te voorkomen dat ze aanbranden en totdat ze donkerbruin worden. Dit proces is cruciaal om de diepe, rokerige smaak te bereiken die vergelijkbaar is met koffie.

(3) Maal de geroosterde en afgekoelde eikels tot je een fijn poeder krijgt. Je kunt hiervoor een koffiemolen of een keukenrobot gebruiken. 

(4) Zet de koffie: 

• Ofwel met een espresso koffiepot 
• of laat 1 soeplepel poeder ongeveer vijf minuten trekken in een kop heet water. Filteren.

Geniet ervan! Gewoonweg…

Laat ons weten wat je van je koffieproject vond!

Zelf aan de slag?

Je wordt super enthousiast  van de gedachte wilde planten  te gaan gebruiken om jezelf te verzorgen? 

Goed zo! Dan kunnen we samen aan de slag.

Ik kan je verzekeren dat je, eens je je op dit pad begeeft, een natuurlijke wereld gaat ontdekken die  je voorheen niet voor mogelijk hield.