“Eén op tien Belgen voelt zich dagelijks ongelukkig in zijn job, maar durft niet te veranderen.”
“Eén op de vijf jonge artsen kampt met burnout”.
“Eén op de drie Vlaamse ouders ervaart soms gevoelens van ‘parentale burn-out’”.
Het zijn slechts enkele krantenkoppen die je op één, twee, drie bij elkaar googelt. We worden er dagelijks mee geconfronteerd.
Burnout!
Veraf of kortbij. Meestal besteden we er niet te veel aandacht aan. Misschien durven we niet. Het doet me denken aan een oorlogsscene waarbij de vaandeldrager neerzijgt en de vlag onmiddellijk wordt overgenomen door een andere soldaat, want die vlag, die moet voorwaarts, kost wat kost.
Ondertussen zijn er bijna evenveel definities als burnouts zelf. Hier alvast twee definities uit de lange lijst.
‘Burn-out is een negatieve, aanhoudende gemoedstoestand die verband houdt met het werk, die voorkomt bij ‘normale’ individuen en die gekenmerkt wordt door uitputting, een gevoel van onbekwaamheid, demotivatie en disfunctioneel gedrag op het werk’ (Schaufeli en Enzmann, 1998)
of
‘Burnout is een syndroom van emotionele uitputting, depersonalisatie en verminderde persoonlijke bekwaamheid dat voor kan komen bij diegenen die beroepsmatig met andere mensen werken’ (Maslach & Jackson, 1986, p1 in Schaufeli, 1990, p44)
Waar vroeger (bijna) steeds de nadruk werd gelegd op de professionele sfeer en de werkdruk, durft men vandaag wél stellen dat ook de privé-sfeer zijn invloed heeft.
Burn-out blijkt te bestaan uit 5 kernsymptomen:
- Uitputting
Zowel fysieke uitputting (‘je lichaam is moe’), als psychologische (‘je ‘op’ en ‘leeg’ voelen’). - Cognitief controleverlies
Zoals geheugenproblemen, aandachts- en concentratiestoornissen en prestatieproblemen, bijvoorbeeld trager werken of fouten maken, omwille van een verstoring in je cognitief functioneren. - Emotioneel controleverlies
Kenmerkend hiervoor zijn heftige emotionele reacties (zoals woede of huilbuien) waarover men geen controle heeft. Bovendien gaat dit vaak gepaard met een lage tolerantiegrens (‘je hebt geen geduld meer’). - Depressieve klachten
Een somberdere stemming of schuldgevoelens. Dit is wellicht de reden waarom burn-out en depressie vaak verward worden. - Mentale distantie
Hiermee doelen we op het mentaal afstand nemen van het werk. In de meeste gevallen ervaart men bij een burn-out een sterke weerstand tegen het werk en trekt men zich (mentaal of fysiek) terug uit het werk.
De uiteindelijke bedoeling van de klassieke behandelingen van een burnout is om, zodra het kan, terug aan de slag te gaan. Je krijgt wel de goede raad te rusten, te ontspannen en minder perfectionistisch te zijn, maar die lifestyle, die wordt niet aangepakt.
Verwachtingen en bucket list
We willen een mooie carrière uitbouwen, fit en gezond de marathon van New York lopen, een coole mama of papa zijn, morgenvroeg een croissantje eten in Parijs.
We willen onze kinderen van de juiste hobby’s laten proeven en hen het best mogelijk onderwijs laten volgen om hun kansen op ‘slagen in het leven’ te doen verhogen.
We willen een uitdagende en afwisselende job en we kunnen niet kiezen tussen Bora Bora en Namibië als reisbestemming.
Die bucketlist van je zal best wel spannend zijn, maar je moet er ook de centen voor bij elkaar (over)werken.
We zijn héél intelligent en handig geworden en kunnen, of dat denken we toch, zowat alles naar onze hand zetten. Wij bepalen het ritme, deadlines, 24/7, vandaag bestellen, morgen thuis… Het moet snel gaan. En wij, wij, moeten, volgen. We willen dit, we willen dat, we willen willen en nog eens willen. Tot lijf en of geest zegt, stop! Stop! Stop! Stop!.
Weg met die burnout!
Maar hoe dan? Rewilden natuurlijk!
Misschien moeten we durven keuzes maken. De keuze tussen snel en oppervlakkig en traag en diepgaand.
Wellicht bestaan er geen wetenschappelijke studies over, toch durf ik met enige zekerheid te stellen dat de jager-verzamelaar, misschien wel van wat andere dingen last had, maar dat burn- en bore-outs niet tot zijn leefwereld behoorden.
De bucketlist van de jager-verzamelaar ziet er ongeveer zo uit:
- Eten en drinken
- Onderdak
- Vuur
- Vriendschap en liefde
Ga maar eens praten met natuurvolkeren. Met jager-verzamelaars, me nomaden. Hun tijdsbepaling is compleet anders;
“Wanneer het berkensap uit de bomen stroomt”
“Wanneer het ijs dik genoeg is”.
“Wanneer de eerste paddenstoelen uit komen”.
“Wanneer het burlen van de herten begint”.
Natuurvolkeren hun hele levenswijze is gebaseerd op het ritme van de natuur. Een ritme dat van generatie op generatie hetzelfde blijft. (Alleen klimaatsveranderingen gooien vandaag roet in het eten.) Dat opgelegde natuurlijk ritme geeft een (gemoeds)rust die wij al lang niet meer kennen.
In hoe verre is de snelheid waarmee we vandaag door het leven razen nog te vergelijken met het ritme van onze groot- en overgrootouders?
Jomme Dockx uit “De Collega’s” schreef nog een brief met de hand, de typmachine was een modern ding. Vandaag krijg je een reminder als je inkomende email van deze morgen in de late namiddag nog niet beantwoord werd. Slimme wetenschappers zoeken plichtsbewust en naarstig naar allerlei apparaten en technieken om ons sneller en performanter te kunnen maken. De vraag naar een snel antwoord wordt er per uitvinding alleen maar moordender op.
Ons jager-verzamelaars DNA ziet het allemaal met lede ogen aan.
Dus?
Rewilden is zoeken (en vinden!) naar mogelijkheden, naar manieren om opnieuw te connecteren met, het ritme van, de natuur.
Nee makkelijk is dat niet in deze opgefokte turbowereld.
Hierbij tips om met kleine reconnecterende stappen je burnout (preventief) in de kiem te smoren.
- Ga slapen en ontwaak zonder een wekker te gebruiken
- Ga verzamelen, jagen of vissen. Start, hoe klein ook, met een moestuin. je bent dan volledig afhankelijk van wat, wanneer de natuur te bieden heeft, je leert snel geduld opbrengen.
- Eet lokaal en seizoensgebonden, zo leer je opnieuw afstemmen op de seizoenen. Ga voor slowfood in plaats van voor fastfood. Spendeer de nodige tijd aan het maken van je maaltijd en ook aan het opeten er van. Om te reconnecteren met de natuur is voeding een goede incentive.
- Ga zo veel als mogelijk voor de trage manier dan voor de snelste (wegwerp)oplossing. Maak bijvoorbeeld zelf iets i.p.v. online te bestellen en je ongeduldig af te vragen waarom de levering zo lang op zich laat wachten.
- Ga te voet. Eén kilometer stappen geeft een heel andere (tijds)dimensie dan snel de wagen in te duiken (en dan toch gefrustreerd stil te staan)
- Omarm de natuurelementen en de 4 seizoenen. Zonnig en warm hoeven geen voorwaarden te zijn voor het plannen van
- “Niksen” is een Vlaams werkwoord dat ons wereldbekend maakt (Andere talen slagen er blijkbaar niet in om niks doen zo kort en krachtig samen te vatten als wij. Maar doe er dan ook iets mee, met dat niksen. Gewoon eens niks doen, en dan liefst in een rustige, stille, natuurlijke omgeving.
- Ontdoe je als een echte nomade van zoveel mogelijk materiele ballast. Laat het ostentatief na de laatste nieuwe snufjes te ambiëren. Ze kosten bakken vol geld en het moeten/kunnen betalen van facturen en rekeningen leidt alleen maar tot noch meer ratrace.
Doe een vision quest, ga na wat voor jou echt tot de essentie behoort en ontdoe je van alle rest die geestelijk en fysiek alleen maar extra ballast mee brengt.
Misschien moet je er die jager-verzamelaars bucketlist maar eens bijnemen. (Eten en drinken, Onderdak, Vuur,Vriendschap en liefde).
Heb jij een burn-out gehad?
Voel je dat er eentje zit aan te komen?
Hoe tracht jij hem de pas af te snijden?
Ga je de Rewilding Lifestyle eens uitproberen?
Laat het ons weten!
Bert